Στο κείμενο που ακολουθεί προσπαθήσαμε να συγκεντρώσουμε κάποιες χαρακτηριστικές εκτιμήσεις που διατυπώθηκαν με αφορμή την τελευταία κρίση από ανθρώπους που κατέχουν υπεύθυνες θέσεις στην παγκόσμια οικονομία και από ειδικούς. Είναι μια σύνθεση που αποτυπώνει σε έναν βαθμό την κατάσταση και την προοπτική, όπως εκείνοι την βλέπουν και την εικόνα αυτής της στιγμής σε μια παγκόσμια προσπάθεια να απαντηθούν (ή, έστω, να τεθούν) ερωτήματα όπως:

Πόσο θα διαρκέσει η κρίση; Θα ακολουθήσει κάποια μεγάλη ύφεση; Υπάρχει κάποιο σφάλμα στη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος;Πόσο ευθύνεται η γιγάντωση του χρηματοπιστωτικού τομέα για την αύξηση των εισοδηματικών ανισοτήτων; Ποια είναι η μεταρρύθμιση που θα χρειαστεί; Υπάρχει κάποιο νέο μοντέλο για την οικονομία; Ποια είναι η αξία παλιών δοκιμασμένων λύσεων σε νέες συνθήκες;Πώς θα αντιμετωπισθεί το φάσμα της επέκτασης της ανεργίας, της πείνας και της εξαθλίωσης; Ποιο είναι το βάθος και η σημασία αυτής της κρίσης (και επομένως ποια πολιτιστικά μοντέλα και ποιες νοοτροπίες πρέπει να αλλάξουν επίσης;). 

Είναι μια καλή αφετηρία για τους δικούς μας προβληματισμούς και τις δικές μας παραπέρα διαπιστώσεις. Που αφορούν, όχι μόνο την παγκόσμια οικονομία αλλά και τις ατομικές και συλλογικές αποφάσεις για τον τρόπο διαχείρισης της ζωής μας. 

30.9.2008

Τζόζεφ Στίγκλιτς, νομπελίστας οικονομολόγος:

“Η χρηματοπιστωτική κρίση σηματοδοτεί για τον φιλελευθερισμό ό,τι και η πτώση του Βερολίνου για τον κομμουνισμό. Πρόκειται για παρατεταμένη και βαθιά κρίση που θα ακολουθήσει. Σε ό,τι αφορά την τρέχουσα κρίση, στις ΗΠΑ, ζούσαμε πάνω σε δανεισμένο χρήμα και δανεισμένο χρόνο και οι καταναλωτικές συνήθειες στις ΗΠΑ ήταν αδύνατο να διατηρηθούν. Η παγκόσμια οικονομία κατευθύνεται προς σημαντική επιβράδυνση. Βρισκόμαστε στο μέσον της χειρότερης των κρίσεων του αιώνα και πριν να δούμε τον πάτο δεν θα μπορέσουμε να ανέβουμε ξανά”.

 13.10.2008
Ντομινίκ Στρος Καν,  πρόεδρος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου:

“Ήμουν πάντα οπαδός της οικονομίας της αγοράς, αλλά μιας οικονομίας της αγοράς η οποία θα είναι οργανωμένη, η οποία θα εξυπηρετεί τις κοινωνικές φιλοδοξίες…

Αυτό που διαπιστώνω σήμερα είναι ότι η αυτορρύθμιση της αγοράς δεν λειτούργησε και ότι η κρίση έδειξε την ανάγκη «αναδιοργάνωσης του συστήματος». «Χρειάζεται μια διαφορετική ρύθμιση, γιατί αυτή που υπήρχε οδήγησε σε οικονομική φούσκα, δυσανάλογη προς την οικονομική πραγματικότητα”.

 Ρόμπερτ Ζέλικ, πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας:

“Οι αναπτυσσόμενες χώρες, που ήδη αντιμετωπίζουν πρόβλημα λόγω της αύξησης των τιμών των τροφίμων και των καυσίμων, έχουν κίνδυνο να οπισθοχωρήσει σοβαρά η προσπάθειά τους για βελτίωση της ζωής των πληθυσμών τους, από οποιαδήποτε
παρατεταμμένη έλλειψη ρευστού ή επιβράδυνση της ανάπτυξης διεθνώς”…

“Οι πιο φτωχές και περισσότερο ευάλωτες ομάδες αντιμετωπίζουν σοβαρότερο κίνδυνο και σε ορισμένες περιπτώσεις κινδυνεύουν με ανεπανόρθωτες ζημιές”.

 Γκόρντον Μπράουν, Βρετανός πρωθυπουργός.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός δήλωσε ότι θα επιθυμούσε οι ηγέτες της διεθνούς κοινότητας να δημιουργήσουν μία νέα «οικονομική αρχιτεκτονική» με τον τρόπο που θεμελιώθηκε το σημερινό διεθνές οικονομικό σύστημα στη συνδιάσκεψη του Μπρέτον Γούντς, στο Νιού Χαμσάιρ, τον Ιούνιο του 1944.Με τη συμφωνία του Μπρέτον Γουντς δημιουργήθηκαν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα και καθορίσθηκε το σύστημα των σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών με βάση αναφοράς το δολάριο το οποίο περιόριζε σημαντικά την ελεύθερη κυκλοφορία των βραχυπρόθεσμων κεφαλαίων. Το σύστημα αυτό καταργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970, όταν η αμερικανική κυβέρνηση τερμάτισε τη μετατρεψιμότητα του δολαρίου σε χρυσό, υποτιμώντας το δολάριο.Ο Βρετανός πρωθυπουργός προτείνει την επιστροφή σε ένα καθεστώς αυστηρής ρύθμισης των αγορών, με περιορισμούς στην ανεξέλεγκτη κίνηση των κεφαλαίων. 

 22.10.2008

Ζοζέ Μπαρόζο, πρόεδρος της Κομισιόν:

“ Οι προσπάθειες αντιμετώπισης της χρηματοπιστωτικής κρίσης απαιτούν μία νέα παγκόσμια συνεργασία, καθώς καμία χώρα δεν μπορεί να αποφύγει τις επιπτώσεις της”. “Χρειαζόμαστε μία συντονισμένη παγκόσμια απάντηση για να μεταρρυθμίσουμε το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ζούμε σε πρωτοφανείς εποχές και χρειαζόμαστε πρωτοφανή επίπεδα παγκόσμιας συνεργασίας. Είναι πολύ απλό: Είτε βυθιζόμαστε μαζί είτε κολυμπάμε μαζί”. 

Γκόρντον Μπράουν, Βρετανός πρωθυπουργός:

“Αφού λάβαμε μέτρα για το τραπεζικό σύστημα, τώρα θα πρέπει να αναλάβουμε δράση κατά της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης, η οποία προφανώς θα προκαλέσει ύφεση και στη Βρετανία”.

23.10.2008

Νικολά Σαρκοζί,  Γάλλος πρόεδρος:

“Έχω την πεποίθηση ότι τα κράτη της Ασίας, όπως και της Ευρώπης, πρέπει να εργαστούν μαζί προκειμένου να ρυθμιστεί με έναν διαφορετικό τρόπο το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα”.

 Αγγέλα Μέρκελ, Γερμανίδα καγκελάριος:

“Απαιτείται μια νέα δομή για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα”.

“Oι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να επικεντρωθούν σε μεγαλύτερη διαφάνεια, αυστηρότερη εποπτεία των εταιρειών του χρηματοπιστωτικού κλάδου και καλύτερες ρυθμίσεις για την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών”.

 Αλαν Γκρίνσπαν, πρώην πρόεδρος (επί 18 χρόνια) της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed):

«Εκανα λάθος με το να θεωρώ ότι η αίσθηση αυτοσυντήρησης των Οργανισμών, κυρίως των τραπεζών, θα οδηγούσε στο να κάνουν ό, τι είναι καλύτερο για τους επενδυτές και τη δική τους αξία... Ανακάλυψα σφάλμα στο μοντέλο το οποίο θεωρούσα ότι καθόριζε πώς λειτουργεί ο κόσμος».

25.10.2008

Πέερ Στάινμπρικ, ομοσπονδιακός υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας:

“Θα ήταν εσφαλμένη η υπόθεση ότι ξεπεράστηκε η παγκόσμια κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Εξακολουθούμε να βρισκόμαστε σε επικίνδυνη κατάσταση, ενώ εκτιμώ ότι θα χρειαστεί τουλάχιστον ολόκληρο το 2009 για να περάσει η κρίση”.

26.10.08

Μάριο Μόντι, πρόέδρος του πανεπιστημίου Bocconi στο Μιλάνο, πρώην επίτροπος της Ε.Ε., (συνέντεξη στην «Καθημερινή» της Κυριακής 26.10.2008).

 «…βλέπουμε ότι τους τελευταίους μήνες, η κύρια απειλή προς την παγκοσμιοποίηση δεν προέρχεται από το κοινωνικό και πολιτικό μέτωπο αλλά από μια κατάρρευση εκ των έσω, από το τμήμα του συστήματος, το χρηματοπιστωτικό σύστημα, και τη χώρα του συστήματος, τις ΗΠΑ, που φαινόταν λιγότερο εκτεθειμένα. Αυτό που συμπεραίνω είναι ότι πρέπει επειγόντως να επιδιορθωθούν τα εργαλεία παγκόσμιας διακυβέρνησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Θα ήταν τεράστιο ιστορικό σφάλμα να αγνοήσουμε το γεγονός ότι, αν η τάση διεύρυνσης των εισοδηματικών ανισοτήτων εξακολουθήσει, την επόμενη φορά η κρίση θα προέλθει από το μέτωπο της πολιτικής και της κοινωνίας. Συνεπώς θεωρώ επείγον να αντιμετωπίσουμε το θέμα της κατανομής του εισοδήματος, κάτι που συνεπάγεται και προσπάθειες στον εξαιρετικά δύσκολο τομέα του φορολογικού συντονισμού».

28.10.2008

Γκόρντον Μπράουν, Βρετανός πρωθυπουργός:

“H πρώτη προτεραιότητα στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης θα πρέπει να αποτελεί η αντιμετώπιση των προβλημάτων που ανακύπτουν στην ανατολική Ευρώπη. Η πρώτη μας προτεραιότητα αυτή τη στιγμή είναι να σταματήσουμε την μετάδοση (της κρίσης) σε άλλες χώρες, ανάμεσά τους χώρες της ανατολικής Ευρώπης, όπου ανακύπτουν προβλήματα και πρέπει να ληφθεί διαφορετική δράση”.

30.10.2008

Ντομινίκ Στρος-Καν, πρόεδρος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου:

“Θα  προτείνω μία νέα πολιτική ρύθμισης της οικονομίας και των αγορών, κατά τη σύνοδο κορυφής της G-20 το Νοέμβριο. Ανησυχώ περισσότερο για την παγκόσμια οικονομική ύφεση και τον κοινωνικό της αντίκτυπο, παρά για την αστάθεια των χρηματιστηρίων, η οποία κατά την εκτίμησή μου θα εξομαλυνθεί μετά την εφαρμογή των σχεδίων διάσωσης των τραπεζών”.

Γ. Παπαδόπουλος-Τετράδης, δημοσιογράφος,  (“Πέμπτη πέννα-Το μεγάλο φαγοπότι”, ‘Ελευθεροτυπία’):

“Αν οι τράπεζες δεν ενισχύσουν με ρευστό την αγορά, δανείζοντας τη βιομηχανία, τη βιοτεχνία, το εμπόριο και την κατανάλωση, η αγορά θα καταρρεύσει. Αν καταρρεύσει η αγορά θα καταρρεύσει ο κάθε πολίτης και η οικονομία της χώρας. Αν καταρρεύσει η οικονομία των πολιτών, θα καταρρεύσουν οι ίδιες οι τράπεζες…”. 

2.11.2008

Νουριέλ Ρουμπίνι, καθηγητής στο πανεπιστήμιο NYUτης Νέας Υόρκης (συνέντευξη στην Καθημερινή της Κυριακής 2 Νοεμβρίου 2008):

“Ο κόσμος πιστεύει τώρα ότι τα χειρότερα πέρασαν, επειδή τα χρηματιστήρια ανεβαίνουν ελαφρώς και τα πράγματα μοιάζουν να πηγαίνουν κάπως καλύτερα απ’ ό, τι πριν από δυο εβδομάδες, αλλά ξέρετε πριν από δυο εβδομάδες ήμασταν στο χείλος της αβύσσου!… Τώρα μπαίνουμε σε μια πολύ σοβαρή ύφεση στην Αμερική, την Ευρώπη και τις άλλες αναπτυσσόμενες οικονομίες, που μπορεί να επεκταθεί και στις αναδυόμενες οικονομίες……Νομίζω ότι τα χειρότερα είναι ακόμη μπροστά…Αποτύχαμε παταγωδώς στην ρυθμιστική πολιτική κι αυτό σημαίνει ότι πρέπει να δεχτούμε μια μεγαλύτερη παρέμβαση από το κράτος στον έλεγχο των αγορών…”. 

Αν. Γιαννοπούλου