Το κακό PDF Εκτύπωση E-mail
Πολιτιστικά - Βιβλίο
Δευτέρα, 10 Απρίλιος 2006 22:21

Πολ Ρικέρ
Εκδόσεις "Πολις", 2005


Από την όποια θεωρία μπορεί να επεξεργαστεί ο ανθρώπινος νους μέχρι την αντίστοιχη πράξη του, έρχεται αυτόματα η κριτική να εξετάσει μέσα στο πεδίο ενός διπολικού κόσμου κατά πόσον αυτή η νοητική επεξεργασία ή η πράξη βρίσκεται στα πλαίσια του καλού ή του κακού. Αυτό το γεγονός πέρα από την ηθική του διάσταση εμπλέκει αυτόματα τον Θεό καθώς το κακό θεωρείται σε σχέση με την ύπαρξη του Θεού, απέναντι στην παντοδυναμία και αγαθότητα του οποίου παρατίθεται ο περιορισμός που εισβάλλει στην ανθρώπινη ζωή με τον πόνο, την αμαρτία, την τιμωρία και τον θάνατο. Από αυτή την πλευρά το ζήτημα του κακού περνά στην δικαιοδοσία της θρησκείας και της φιλοσοφίας, χωρίς ωστόσο αυτό να μειώνει την ένταση του βιώματος εκείνου που το διαπράττει ή το υφίσταται.

Επειδή ο άνθρωπος συμμετέχει ενεργά στην σχέση του Θεού με τον Διάβολο, η παρουσία του κακού μπορεί να αναζητηθεί και να διαπιστωθεί σε κάθε διάσταση της ανθρώπινης δράσης, μη εξαιρούμενης και της πολιτικής, που επειδή θεσμοθετεί την σχέση των ανθρώπων και την διαχείριση των πραγμάτων σε μια κοινωνία, αντανακλά άμεσα την αναλογία της σχέσης ανάμεσα στον Θεό και τον Διάβολο. Στο επίπεδο του Θεού εν τω μεταξύ, η ίδια του η ύπαρξη είναι τόσο συνυφασμένη και σχετισμένη με εκείνη του κακού που αυτό καταλήγει να γίνει η δαιμονική πλευρά της θεότητας. Σε μια τέτοια περίπτωση ο άνθρωπος γίνεται το "θύμα" σε ένα παιχνίδι που παίζεται ανάμεσα στον Θεό και τον Διάβολο επωμιζόμενος ολοκληρωτικά το βάρος της έκβασης του παιχνιδιού αυτού μέσα από το βίωμα της ενοχής. Αλλά, έτσι ή αλλιώς, το πρόβλημα του κακού είναι για τον άνθρωπο ένα πρόβλημα ουσιαστικό το οποίο στην επεξεργασία του απαιτεί τη σύγκλιση της σκέψης, της πράξης (κατά την ηθική και την πολιτική της έννοια), καθώς και ενός πνευματικού μετασχηματισμού των συναισθημάτων. Απέναντι στα τραγικά ερωτήματα "γιατί", "γιατί εγώ Κύριε" και "έως πότε Κύριε" και όλα τα ζητήματα που θέτει ο Πολ Ρικέρ στο βιβλίο του "Το κακό", ο άνθρωπος οφείλει να αναζητήσει "προαπεικάσεις σε μορφή παραβολών μιας κατάστασης του ανθρώπου στην οποία, με την βία καταργημένη, το αίνιγμα του αληθινού πόνου, του ακατανίκητου πόνου θα ξεσκεπαζόταν". 

Ιανός Γεωργίου