του Γιώργου Τσαντάκη

Οι κρίσεις πανικού -προϊόν κυρίως της εποχής μας και κατά συνέπεια του σύγχρονου τρόπου ζωής- εμφανίζονται ολοένα και πιο συχνά δημιουργώντας σημαντικές συνέπειες και επιπτώσεις στην καθημερινή ζωή.

Συνήθως οι ασθενείς περιγράφουν τις κρίσεις πανικού σαν προερχόμενες από το πουθενά, αλλά η ψυχοδυναμική διερεύνηση συχνά αποκαλύπτει, όπως άλλωστε οφείλει, μια ξεκάθαρη πυροδότηση για την κρίση πανικού. Η διαγνωστική προσέγγιση αφορά την ανακάλυψη των κρυμμένων αιτίων της.

Χαρακτηρίζουμε σαν κρίση πανικού ένα σύνολο συμπτωμάτων σε μεγάλο βαθμών κοινών για πολλές περιπτώσεις. Το γεγονός που διαφοροποιεί τα πράγματα στην θεραπευτική τους αντιμετώπιση είναι η ιδιοσυγκρασία του κάθε οργανισμού που παρουσιάζει την κρίση πανικού.

Ο πανικός είναι μια συνθήκη συνδεδεμένη με την ενέργεια του Πάνα.

Ο Πάν, ο Θεός της Φύσης, έχει πόδια τράγου και μεταμορφώθηκε σε τράγο όταν τον πλησίασε ο Τυφώνας.

Η δύναμη η οποία προΐσταται της φυσικής γέννησης παριστάνεται κάτω από την μυστηριώδη μορφή του θεού Πάνα με τα κέρατα και της οπλές που δεν απέχει καθόλου από τον χριστιανικό τράγο. Οι χριστιανοί ξέχασαν απερίσκεπτα ότι ο τράγος ήταν το θύμα που επιλέχθηκε για την εξιλέωση όλων των αμαρτιών του Ισραήλ, ο αποδιοπομπαίος τράγος ήταν πράγματι ο θυσιαστικός μάρτυρας, το σύμβολο του μεγαλύτερου μυστηρίου πάνω στην γη, της πτώσης σε γέννηση.

Ο θεός Πάν λόγω της ασχήμιας του έφυγε από τον 'Ολυμπο και βρέθηκε στην Αρκαδία όπου ζούσε προστατεύοντας του βοσκούς και παίζοντας τον αυλό του. Από καιρού σε καιρό θυμωμένος χτυπούσε το πόδι του στην γη και προκα¬λούσε πανικό στους θνητούς.

'Εσπερνε τον φόβο σε ερημικές περιοχές.

Ο Πάν είναι ο θεός της φύσης και όλων των δυνάμεών της πράγμα που σημαίνει ότι αντιστοιχεί σε όλες τις πρωτόγονες ενέργειες της ανθρώπινης φύσης και στην διαχείρισή τους στον ανθρώπινο οργανισμό.

Μια κρίση πανικού ορίζεται σαν η αιφνίδια εμ¬φάνιση ενός επεισοδίου έντονου φόβου ή δυσφορίας το οποίο κορυφώνεται σε δέκα λεπτά περίπου και περιλαμβάνει τουλάχιστον τέσσερα από τα ακόλουθα συμπτώματα:

- Αίσθημα έντονου φόβου
- Ανάγκη φυγής
- Προκάρδιοι παλμοί
- Ιδρώτας
- Τρεμούλα
- Κομμένη ανάσα
- Αίσθημα πνιγμού
- Πόνος ή δυσφορία στο στήθος
- Ναυτία ή κοιλιακή δυσφορία
- Ζάλη ή αίσθηση ελαφρότητας στο κεφάλι
- Αίσθηση ότι τα πράγματα δεν είναι πραγματικά, απoπρoσωπoπoίηση
- Αίσθημα απώλειας ελέγχου ή ότι πρόκειται να τρελαθεί
- Αίσθημα θανάτου
- Μουδιάσματα
- Ρίγη ή εξάψεις

Η διαταραχή πανικού διαγιγνώσκεται όταν άτομο υφίσταται δυο απροσδόκητες κρίσεις πανικού που ακολουθούνται από χρονικό διάστημα ενός μηνός τουλάχιστον μέχρι την επόμενη κρίση. Η συχνότητα και η βαρύτητα των κρίσεων ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Ο πάσχων συχνά ανησυχεί για τις συνέπειες μιας κρίσης πανικού, καθώς επίσης πιστεύει ότι οι κρίσεις υποδηλώνουν μια αδιάγνωστη αρρώστια και υποβάλλονται συχνά σε εξετάσεις.

Δεν θα ήταν δυνατόν να αναφερθούμε στις κρίσεις πανικού χωρίς να αποφύγουμε μια αναφορά στον θάνατο που σχεδόν πάντοτε προβάλλει μέσα από αυτές, καθώς οι περισσότεροι ασθενείς σε κάποια κρίση θα φοβηθούν ότι πεθαίνουν ή θα πεθάνουν. Βέβαια αυτή δεν είναι η μόνη συσχέτιση με τον θάνατο, αλλά επίσης πολλές φορές οι κρίσεις εκλύονται μετά από κάποιον θάνατο, και συνήθως μετά τον θάνατο φίλου ή αγαπημένου προσώπου. Εκτός από αυτό που αναφέραμε σαν μια από τις αιτίες των κρίσεων πανικού υπάρχουν και πολλές άλλες.

'Οταν εμφανίζεται μια κρίση πανικού αυτό που πρώτιστα ενδιαφέρει να εντοπιστεί είναι το:

- ποιος πάσχει, ποιος είναι εκείνος στον οποίο εμφανίζεται η κρίση πανικού,
- για ποιον λόγο εμφανίστηκε η κρίση και
- πώς τελικά θα αντιμετωπιστεί.

Αναφερόμενος στο ποιος πάσχει δεν εννοώ μια μορφική συσχέτιση του ατόμου αλλά το πεδίο στο οποίο αναφέρεται η ανάπτυξη της συμπτωματολογίας. Δηλαδή πάσχει το φυσικό, το συναισθηματικό ή το διανοητικό πεδίο του ατόμου; Αλλά ακόμη περισσότερο ποιο σημείο του συναισθήματος ή της διανόησης είναι εκείνο που ιδιαίτερα πάσχει.

- Πάσχει η αυτοεκτίμηση;
- Πάσχει η σχέση με τους άλλους και το γενικότερο περιβάλλον;
- Πάσχει η πρόσληψη των πραγμάτων και κατά συνέπεια εκείνο που ονομάζουμε συνειδητότητα;
- Πάσχει η σχέση με το αφηρημένο όπως αυτό συνοψίζεται μέσα από θρησκεία, την ιδεολογία, τις πεποιθήσεις και τα πιστεύω;

'Οσο πιο ακριβής είναι ο εντοπισμός του πάσχοντος πεδίου στον ανθρώπινο οργανισμό τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα βελτίωσης της υγείας και τελικής θεραπείας του ατόμου, ενώ αντίθετα αν δεν εντοπιστεί συγκεκριμένα η διαταραχή τότε η θεραπεία θα είναι αντίστοιχα ασαφής.

Η Ομοιοπαθητική θεραπευτική είναι μια από τις θεραπευτικές που μπορούν να έχουν καλά αποτελέσματα στην διαταραχή πανικού.

Η Ομοιοπαθητική προσέγγιση στηρίζεται όχι μόνο στην περιγραφή της κρίσης αλλά στην αναγνώριση του πάσχοντος και συνεπώς δεν θέλει να αντιμετωπίσει μια κρίση πανικού, αλλά τον πάσχοντα ο οποίος παρουσιάζει την κρίση πανικού. Στην περίπτωση αυτή επειδή εκείνο το οποίο παρουσιάζεται σαν κρίση πανικού δεν είναι παρά η συμπτωματολογία της ασθένειας, πρέπει να εντοπιστεί "εκείνο" προς το οποίο η θεραπεία απευθύνεται. Διότι στην Ομοιοπαθητική δεν θεωρούμε ότι υπάρχουν ασθένειες αλλά ασθενείς και κατά συνέπεια θεραπεύουμε αρρώστους και όχι αρρώστιες. Έτσι κάθε περίπτωση διερευνάται κάτω από αυτό το πρίσμα στα πλαίσια αυτού που αποκαλούμε ολιστική προσέγγιση. Σύμφωνα με αυτήν όταν πάσχει το μέρος, πάσχει το όλον και αυτό πρέπει να θε¬ραπευθεί προκειμένου να πάψει το μέρος να πάσχει. Λέγοντας όλον θεωρούμε το ανθρώπινο ον σαν ένα σωματο-ψυχικο-διανοητικό συγκρότημα στο οποίο κάθε διαταραχή που εμφανίζεται σε ένα από τα συστατικά του επηρεάζει άμεσα τα υπόλοιπα δυο.

Η συγκρότηση αυτού του ενός γίνεται κατά ιεραρχικό τρόπο όπου η διάνοια είναι ανώτερη από το συναίσθημα και το συναίσθημα ανώτερο από το φυσικό σώμα. 'Ετσι μπορούμε να ταξινομήσουμε και να αξιολογήσουμε τα συμπτώματα και τις διαταραχές που εμφανίζονται σε καθένα από αυτά.

'Ετσι τίθεται η ανάγκη της διάγνωσης και της θεραπείας στην συνέχεια.

Στις περισσότερες περιπτώσεις "εκείνο" που χρήζει θεραπείας δεν είναι παρά αυτή καθαυτή η ιδιοσυγκρασία (idiosyncrasy) του ασθενούς που αποτελεί το υπόβαθρο για την ανάπτυξη της όποιας διαταραχής του οργανισμού. Στην ιδιοσυγκρασία του ασθενούς περιλαμβάνονται όλες οι προδιαθέσεις που δυνητικά μπορούν να εκδηλωθούν σαν αρρώστια. Αντίστοιχοι με τις ιδιοσυγκρασίες είναι οι τέσσερις τύποι, οργανισμών, ή κράσεις σύμφωνα με την Ιπποκρατική διδασκαλία, δηλαδή ο αιματικός, ο φλεγματικός, ο χολερικός, και ο μελαγχολικός. Λέγοντας ιδιοσυγκρασία εννοούμε την ιδιαίτερη φυσική προδιάθεση σε κατά τα άλλα υγιή άτομα, να γίνουν περισσότερο ή λιγότερο άρρωστοι από κάποια πράγματα τα οποία δεν φαίνεται να προκαλούν καμία εντύπωση ή αλλαγή γενικότερα σε πολλούς άλλους ανθρώπους. Στις ιδιοσυγκρασίες, όπως και σε όλες τις άλλες παθολογικές αλλαγές, στην ανθρώπινη υγεία απαιτούνται δυο πράγματα: η εγγενής ισχύς της δρώσας υπόστασης και η ικανότητα της ζωτικής αρχής που εμψυχώνει τον οργανισμό να αντιδρά σε αυτήν. Από αυτό έπεται ότι οι ασθένειες αυτές δεν πρέπει να αποδίδονται μόνο στις ιδιαίτερες συστάσεις των οργανισμών αλλά και στα πράγματα που μπορούν να τα προκαλέσουν.

Τα τελευταία πρέπει να έχουν την ισχύ να προκαλέσουν τις ίδιες επιδράσεις σε όλους τους ανθρώπους, εκτός από το γεγονός ότι μόνο λίγες υγιείς φυσικές ιδιοσυστασίες (constitutions) έχουν την τάση να παράγουν ορατή αρρώστια οπό αυτά. 'Ομως, καθώς η σύσταση του ατόμου είναι τριπλή, αντίστοιχα τριπλή είναι και η ιδιοσυγκρασία του που θα παρουσιάσει την παθολογία.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες καθεμιά περίπτωση πανικού είναι ιδιαίτερη και μοναδική. Στην Ομοιοπαθητική η προσέγγιση γίνεται με το ομοιοπαθητικό ιστορικό. Κατά την διάρκεια του ιστορικού ο γιατρός συλλέγει όλες τις πληροφορίες που αφορούν τον οργανισμό και στα τρία επίπεδά του, στην λειτουργία του και στις διάφορες εκδηλώσεις του. 'Οσο πιο λεπτομερές είναι το ιστορικό, το οποίο δεν εστιάζεται μόνο στην παθολογία αλλά διερευνά και την φυσιολογία του οργανισμού, τόσο πιο εύκολα γίνεται η επιλογή του κατάλληλου φαρμάκου που έχει σκοπό να ενισχύσει τον οργανισμό να ξεπεράσει την δύσκολη κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει.

Η κατανόηση της σημασίας και του ρόλου μιας κρίσης πανικού στα πλαίσια της γενικότερης οικονομίας του οργανισμού θα οδηγήσει στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή της.

Εξετάζοντας το θέμα πιο λεπτομερειακά, στον πάσχοντα εντοπίζουμε εκείνο το οποίο πάσχει. Δηλαδή πάσχει η διανοητική κατάστασή του ή πάσχει το συναίσθημα, ή ακόμη και πιο ουσια¬στικά πάσχει η σχέση της διανοητικής κατάστασης με το συναίσθημα, με αποτέλεσμα την σωματοποίηση της όποιας ανισορροπίας. Στην πρώτη περίπτωση ο πανικός προέρχεται από επαναλαμβανόμενες συγκρούσεις στο διανοητικό ή ιδεολογικό πεδίο του. Εδώ πρέπει να ληφθεί υπόψη το διανοητικό περιβάλλον με τις πεποιθήσεις και τις απόψεις του, θρησκευτικές, κοινωνικές, πολιτιστικές κλπ. Η αντιπαράθεση ή η παραβίαση μιας αρχής ή πεποίθησης οδηγεί σε μια σύγκρουση που μερικές φορές καταλήγει σε ενοχές οι οποίες και πυροδοτούν την κρίση πανικού. Από την άλλη μια συναισθηματική κατάσταση μπορεί, ωστόσο, να προκαλέσει την αντιπαράθεση σε διανοητικό επίπεδο που θα οδηγήσει στην κρίση πανικού. Τέλος όταν πάσχει η σχέση δημιουργείται μια ανισορροπία στην συνεργασία διανοητικής κατάστασης και συναισθήματος κατά τρόπο ώστε η διάνοια να αδυνατεί να ελέγξει ένα υπερβολικό συναίσθημα ή μια υπερβολική διάνοια να ισοπεδώνει ένα ευάλωτο και αδύναμο συναίσθημα.

Αναφέρομαι στο σημείο αυτό εν ολίγοις στο μηχανισμό παθογένεσης μιας κρίσης πανικού για να εντοπίσω τα πεδία που χρήζουν θεραπείας. Αρχικά πρέπει να αντιμετωπιστεί η συμπτωμα¬τολογία της κρίσης η οποία θα απαλλάξει τον πάσχοντα από ένα μεγάλο βάρος που η συμπτωματολογία προκαλεί, και εδώ είναι που μπορεί να επέμβει η Ομοιοπαθητική με τα φάρμακά της. Η βελτίωση ή η εξαφάνιση της συμπτωματολογίας καθόλου δεν τον απαλλάσσει από την ευθύνη της διόρθωσης των αιτίων που προκάλεσαν το πρόβλημα, και σε αυτά μπορεί να είναι μια αντιπαράθεση, μια σύγκρουση, μια καταπίεση ή ο,τιδήποτε άλλο εμφανίζεται σαν εξωτερικός ή εσωτερικός παράγων. Στο σημείο αυτό είναι σημαντική η κατανόηση της σημασίας και η θεραπευτική παρέμβαση του ψυχοθεραπευτή . Στην διαταραχή πανικού ο ρόλος της Ομοιοπαθητικής θεραπευτικής παρέμβασης έγκειται στην ενίσχυση του οργανισμού ώστε να καταστεί ικανός να αντιμετωπίζει δυναμικά και αποτελεσματικά όλα εκείνα τα ερεθίσματα, εξωτερικά και εσωτερικά, τα οποία κάτω από άλλες συνθήκες εμφανίζονται σαν ανυπέρβλητα εμπόδια για τον οργανισμό.

Το κατάλληλο Ομοιοπαθητικό φάρμακο είναι αυτή η ουσία ή οποία σε φαρμακολογικές δόσεις θα μπορούσε να προκαλέσει συμπτωματολογία παρόμοια με εκείνη του ασθενούς. 'Ετσι χορηγούμενη στον ασθενή σε μεγάλες αραιώσεις μπορεί να απομακρύνει την ίδια παθολογία που θα προκαλούσε αν χορηγείτο σε φαρμακολογικές δόσεις. Τα Ομοιοπαθητικά φάρμακα είναι πάντοτε φυσικές ουσίες, δηλαδή ουσίες από φυτά, δέντρα, λουλούδια, άλατα. Ακόμη και πολλά ζωικά δηλητήρια από φίδια κλπ χρησιμοποιούνται σαν φάρμακα. 'Ολα αυτά χορηγούνται πάντοτε σε τεράστιες αραιώσεις, σε τέτοιο βαθμό που δεν ανιχνεύεται η αρχική ουσία, ώστε να μην είναι δυνατόν να προκαλέσουν την παραμικρή παρενέργεια στον οργανισμό.

Ημερομηνία καταχώρησης: 19.12.2006