Ο συμβολισμός και η σημασία των γεγονότων: από τους οιωνούς στα παγκόσμια γεγονότα PDF Εκτύπωση E-mail
Προβληματισμοί - Ιστορία - Πολιτισμοί
Δευτέρα, 19 Νοέμβριος 2007 03:43
της Λίλυς Στυλιανούδη

Διαβάζοντας πριν από λίγο καιρό ένα βιβλίο για την Πνευματική Διάσταση στην Πολιτική, γραμμένο από δύο αμερικανούς συγγραφείς, εμπνευσμένους από τη νέα σημειολογία της εποχής μας και ιδιαίτερα επηρεασμένη από το φαινόμενο της δυνατότητας που η σύγχρονη τεχνολογία μάς επιτρέπει, να μπορούμε δηλαδή να γνωρίζουμε τα γεγονότα που συμβαίνουν σε όλο τον πλανήτη λίγες μόλις ώρες μετά που αυτά συνέβησαν, δεν μπόρεσα παρά να παρατηρήσω ότι, χωρίς οι ίδιοι ενδεχομένως να το γνωρίζουν, εντούτοις η σκέψη τους και ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζουν τα γεγονότα και την ερμηνεία τους μοιάζει με τους τρόπους της αρχαίας οιωνοσκοπίας. Οι συγγραφείς, με τρόπο σαφή καταδεικνύουν πως κάθε γεγονός, ατομικό ή συλλογικό, τοπικό ή παγκόσμιο, είναι φορέας ενός μηνύματος, για τον καθένα από μας, αλλά και για όλους μας ως ανθρωπότητα. Ο συμβολισμός και το μήνυμα του κάθε γεγονότος υποδεικνύουν την ύπαρξη τουλάχιστον μιας σημαντικής οντότητας, της Γης, καθώς και ενός θείου σχεδίου και τη βούληση μιας θειότητας, που, όπως διακρίνεται από τα γεγονότα, ενυπάρχει σε αυτά.

Οι οιωνοί, πουλιά που πετούν και με το πέταγμά τους μεταφέρουν στους ανθρώπους τη θέληση των θεών για τα μελλούμενα, και τα τέρατα, οι φήμες και οι κλήδονες, δηλαδή τα φυσικά και τα μετεωρολογικά φαινόμενα, των καταστροφών, των σεισμών, των εκλείψεων κλπ. κάνουν γνωστά στους Έλληνες τη θέληση των θεών τους. Οι οιωνοί είναι λίγο ως πολύ γνωστοί σε όλους και όλοι μπορούν να γνωρίζουν τι θέλουν οι θεοί από αυτούς και αυτό που πρόκειται να τους συμβεί. Έτσι το κάθε συμβάν είναι σύμβολο και φορέας ενός μηνύματος από κάποιο θεό και το μόνο που έχει να κάνει κανένας είναι να το παρατηρήσει, να το καταγράψει και να το κατανοήσει. Το χαρακτηριστικό των οιωνών αποτελεί το γεγονός ότι ο παρατηρητής τους και δέκτης του μηνύματος μπορεί να τα συλλάβει και να συνδυάσει αιτιωδώς γεγονότα, που κάτω από κανονικές συνθήκες δεν συνδέονται με σχέση αιτίου και αποτελέσματος. Συνδέονται, δηλαδή, οι οιωνοί με τη δυνατότητα υπέρβασης που έχει η ανθρώπινη διανόηση να συνδυάζει με τρόπο μοναδικό γεγονότα φαινομενικά ασύνδετα που, όμως, συνδέονται με το παρατηρούν υποκείμενο, είτε λόγω της χρονολογικής σειράς που αυτά συνέβησαν, είτε συναισθηματικά, είτε με άλλο τρόπο.

Είναι σαφές ότι τους οιωνούς τούς ψάχνει το άτομο όταν βρίσκεται αντιμέτωπο με κάποια κρίση, την οποία καλείται να αντιμετωπίσει με τρόπο ευμενή και ως προς αυτόν και ως προς τον θεό. Η όποια πράξη του ανθρωπίνου όντος πρέπει να είναι σύννομος ως προς τη φυσική τάξη γιατί αλλιώς διαπράττει ύβρη προς τους θεούς, που θα δηλώσουν τη δυσαρέσκειά τους με ποικίλους τρόπους. Το κάθε άτομο την εποχή εκείνη ανήκε σε ένα γένος και η κάθε ατομική πράξη αφορούσε το γένος όλο, παρόντα, παρελθόντα και μέλλοντα μέλη. Άτομο και γενεαλογική συλλογικότητα αποτελούσαν ένα συνεκτικό και αδιαχώριστο όλο και όλοι μετείχαν των πράξεων και των αποτελεσμάτων τους, είτε των ατομικών είτε των συλλογικών πράξεων, όπως τόσο εύγλωττα μας παρουσιάζουν οι τραγωδίες. Στην αρχή της κάθε τραγωδίας υπάρχει ένας χρησμός ή μια προφητεία, που προεικάζει τη βούληση των θεών και την τραγική μοίρα των ανθρώπων όταν της αντιτίθενται και διαπράττουν ύβρη.

Σήμερα, άτομο και συλλογικότητα έχουν αντικατασταθεί από μεγαλύτερα σύνολα που απαρτίζουν κοινωνίες και σε τελική ανάλυση παγκοσμιότητα. Η ατομική κρίση φαίνεται να χάνεται στην τόσο μεγάλου μεγέθους κοινωνία που ζει καθένας μας συγκριτικά με το αρχαίο γένος. Ωστόσο, η ατομική και η κοινωνική πλέον κρίση εξακολουθούν να συνδέονται με σχήματα που σήμερα ονομάζουμε συστήματα, θεωρία καταστροφών, κυβερνητική, κλπ. Ανήκοντας σε μια συγκεκριμένη πολιτισμική κοινότητα μετέχουμε παντοιοτρόπως στα τεκταινόμενα σε αυτήν, μόνο που τα μεγέθη είναι τόσο μεγάλα, ώστε η ατομική συνεισφορά και ευθύνη σε αυτά να ‘εξαφανίζεται’ ή τουλάχιστον να μην είναι τόσο εύκολα αναγνωρίσιμη.

Ωστόσο, οι κοινωνικές κρίσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ευκαιρίες για όλους μας ώστε να καταγράψουμε τι είναι πράγματι σημαντικό για μας και να κάνουμε τις απαραίτητες αλλαγές. Κάθε παγκόσμια κρίση, που βιώνουμε συλλογικά ως πολίτες του πλανήτη Γη, έχει κάτι σημαντικό να μας διδάξει. Το θέμα των αστέγων πχ. μας φέρνει αντιμέτωπους με τα συναισθήματά μας για το ποιο είναι το αληθινό μας σπίτι και με τη σχετικότητα οποιασδήποτε έννοιας σπιτιού και ασφάλειας που δεν βασίζονται σε μια βαθύτερη εμπειρία του αιώνιου Εαυτού μας. Οι πλημμύρες, οι σεισμοί και οι τυφώνες μάς δίνουν την ευκαιρία να μάθουμε να αποστασιοποιούμεθα από τα υλικά πράγματα και μέρη και να αποφεύγουμε την αποκρυσταλλωμένη σκέψη.

Ο ανθρώπινος πόνος είναι ο μεγάλος δάσκαλος κατά τη ζωή μας πάνω στη Γη και καθώς φαίνεται η ανθρωπότητα μόνο μέσα από αυτόν μπορεί να μάθει τα μεγάλα της μαθήματα. Όταν πονάμε υπηρετείται ο σημαντικός σκοπός να ευαισθητοποιηθούμε στις ανάγκες και στον πόνο των άλλων και να συνειδητοποιούμε καλύτερα τις αλλαγές που χρειάζονται για τη συμπεριφορά μας: ο πόνος δρα καταλυτικά στην πνευματική ανάπτυξη.

Αυτή η ανατρεπτική διαδικασία της μάθησης μέσω και δια του πόνου, που φαίνεται να είναι καθαρά ανθρώπινη διεργασία, συμβαίνει τόσο κατά τα γεγονότα της ατομικής όσο και της συλλογικής μας ζωής. Στη φυσική και στη μεταφυσική τα γεγονότα μπορούν να οριστούν ως το τελικό αποτέλεσμα της τομής των ενεργειών διαφόρων συχνοτήτων. Αυτές οι συχνότητες ενέργειας αντιπροσωπεύουν το ανώτατο σημείο ενός τεράστιου συνδυασμού αιτίων που παράγουν το εξωτερικό γεγονός, που δεν μας είναι δυνατόν να τον γνωρίζουμε να τον συλλάβουμε, γι’ αυτό και αυτή την αδυναμία μας να προσλάβουμε όλη την εικόνα αυτής της διαδικασίας που οδήγησε σε ένα γεγονός, την αποκαλούμε τυχαίο ή τύχη.

Αν κατορθώσουμε να ξεφύγουμε από τις σκεπτομορφές που δημιουργούνται από το ύφος και τον τρόπο παρουσίασης των γεγονότων από τους εκφωνητές των ειδήσεων καθώς και των διαφόρων αναλυτών που ως μαϊντανοί εμφανίζονται στα παράθυρα για να μιλήσουν περί παντός επιστητού, αν ακόμη ξεφύγουμε από τις παγιωμένες και στερεοτυπικές απόψεις μας για τα πράγματα του καιρού μας, τότε τα γεγονότα μπορούν να ιδωθούν από τέσσερις διαφορετικές οπτικές ή επίπεδα:

1. Το επίπεδο της πληροφορίας - γεγονότα και δεδομένα, η συνήθης ανθρώπινη αντίδραση.

2. Το επίπεδο του συμβολισμού - τι μας λένε τα σύμβολα των ονομάτων, των τόπων και των γεγονότων για τις εσωτερικές δυνάμεις και τις ενέργειες που λειτουργούν.

3. Το επίπεδο της έννοιας - τι σημαίνουν τα γεγονότα για μας μέσα από τα μάτια μιας συμπονετικής καρδιάς που καταλαβαίνει την αγάπη και την ανάπτυξη που προσφέρουν τα πνευματικά μαθήματα.

4. Το επίπεδο της σημασίας - πώς το γεγονός συνδέεται με την εκπλήρωση της Θείας εξελικτικής Βούλησης και τη λειτουργία του σκοπού για τον πλανήτη μας.

Για να αναγνωρίσουμε τη συμβολική διάσταση και το μήνυμα ενός γεγονότος θα πρέπει να αρχίσουμε να βλέπουμε τα γεγονότα κάτω από ένα νέο φως, αφήνοντας πίσω μας το βαρύ φορτίο των προηγούμενων αντιλήψεων, στερεοτύπων, εμμονών, έξεων που σχηματίζονται από μαθημένους τρόπους αντίληψης και θέασης των πραγμάτων. Ο διαλογισμός ως μέσο αντίληψης και κατανόησης των πραγμάτων είναι ιδιαίτερα βοηθητικός, γιατί μας βοηθάει ολοένα και περισσότερο στο να τοποθετούμαστε στη θέση του Παρατηρητή. Από τη θέση αυτή κάθε γεγονός διαρθρώνεται υπό το ζεύγος είναι - φαίνεσθαι με εξάρχον κάθε φορά το ένα ή το άλλο σκέλος του ζεύγους αυτού, ανάλογα με την τοποθέτηση του παρατηρούντος.

Κάτω από αυτό το πρίσμα ιδωμένο ένα οποιοδήποτε γεγονός, ατομικό ή συλλογικό, τοπικής ή παγκόσμιας εμβέλειας, του παρελθόντος, ή σύγχρονο ή και πιθανολογούμενο ως μελλοντικό, μπορεί να εμφανίσει τελείως άλλα χαρακτηριστικά και να αποκτήσει τελείως άλλο νόημα αν αλλάξουμε τις ερωτήσεις με τις οποίες θα το προσεγγίσουμε:

* Ποιες είναι οι εσωτερικές δυνάμεις πίσω από το φαίνεσθαι των πραγμάτων;

* Τα ονόματα που εμπλέκονται σε αυτό το γεγονός ανάγουν σε κάποιες ιδέες για το συμβολικό του νόημα;

* Ο χρόνος κατά τον οποίο συνέβη το γεγονός αυτό μας λέει κάτι;

* Υπάρχουν άλλοι άνθρωποι ή γεγονότα με τα οποία συνδέεται ‘συμπτωματικά’ αυτό το γεγονός; Μας δίνει αυτό άλλα στοιχεία για να καταλάβουμε τι συμβαίνει στην πραγματικότητα;

* Τι μας διδάσκει όλους αυτό το γεγονός μέσα από την εμπειρία των ανθρώπων που εμπλέκονται; Τι πρέπει να επιλέγουμε και τι να απορρίπτουμε;

* Μπορούμε να καταλάβουμε το νόημα πίσω από όλα αυτά αν ταυτιστούμε ενσυναισθητικά με καθένα από τους δράστες που εμπλέκονται ή αν προσπαθήσουμε να δούμε τον κόσμο μέσα από τη δική τους τη ματιά;

* Μπορούμε να αφήσουμε κατά μέρος την έννοια του διχασμού που μας διακρίνει και να δούμε τη διασύνδεσή μας ως μια ανθρώπινη οικογένεια; Πού βρίσκεται η κρυμμένη έκκληση για αγάπη στην κρίση αυτή;

* Πώς υπηρετεί αυτό το γεγονός ένα θετικό σκοπό που θα συμβάλλει στην εξέλιξη της ανθρωπότητας κατά κάποιο τρόπο και στην εκπλήρωση του Θείου Σχεδίου;

Υπό αυτό το πρίσμα ο Παρατηρητής φτάνει σε μια σειρά από βασικά συμπεράσματα που, όμως, θα έλεγε κανείς, ότι λειτουργούν ως εσωτερικοί νόμοι των γεγονότων και που θα μπορούσαμε να απαριθμήσουμε ως εξής, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχουμε εξαντλήσει όλες τις περιπτώσεις και όλα τα νοήματα. Θα έλεγε κανείς λοιπόν ότι:

Α. φαίνεται ως εάν όλα τα φυσικά γεγονότα να διαμορφώνονται ή και να επηρεάζονται από μια συλλογική συνείδηση, με τρόπο ώστε τα ονόματα με τα οποία κατονομάζονται ή τους αποδίδονται λόγω των ιδιοτήτων τους, να συμβολίζουν μερικές από τις εσωτερικές δυνάμεις που λειτουργούν.

Β. Το εσωτερικό νόημα ενός γεγονότος αποκαλύπτεται, όταν καταλαβαίνουμε πως η αγάπη είναι παρούσα ή αναπτύσσεται κατά τις περιστάσεις της ζωής των ανθρώπων.

Γ. Η σημασία ενός γεγονότος καθορίζεται από τη σχέση του με τη δυναμική της Θείας Βούλησης, την Ισχύ της Θειότητας που κρατά την τελειοποιημένη ολοκλήρωση κάθε εξελικτικής δραστηριότητας ως ένα άχρονο, ήδη τετελεσμένο, γεγονός. Έτσι ένα γεγονός είτε φαίνεται, βραχυπρόθεσμα, αρνητικό είτε θετικό, είναι σημαντικό κατά τον βαθμό και την έκταση που μας βοηθά όλους να εξελιχτούμε προς την ανώτερη εκείνη συνείδηση, που θα μας επιτρέψει να αντιληφθούμε την ενότητα και τον σκοπό της ζωής. Καθώς κατανοούμε όλο και πιο πολύ τη σπουδαιότητα κάθε γεγονότος, μπορούμε αντίστοιχα να χρησιμοποιήσουμε την ελεύθερη βούληση για να επιλέξουμε να ευθυγραμμιστούμε με τη Θέληση του Θεού.

Δ. Τα γεγονότα, οι περιστάσεις και τα φυσικά φαινόμενα κάθε είδους είναι απλά σύμβολα του τι συμβαίνει στους εσωτερικούς κόσμους. Μας επιτρέπουν να δούμε τις ενέργειες που επηρεάζουν το περιβάλλον ως ενέργειες που λειτουργούν.

Ε. Το σύμβολο αποτελεί το εξωτερικό και ορατό σημείο μιας εσωτερικής και πνευματικής πραγματικότητας. Το σύμβολο ανοίγει την πόρτα στο αιώνιο και συσχετίζει τη ζωή του καθενός από εμάς με το σύνολο που δεν αλλάζει. Το σύμβολο δίνει το έναυσμα για ένα βαθύτερο επίπεδο κατανόησης.

Μερικά παραδείγματα τέτοιων γεγονότων χωρίς να προχωρήσουμε σε βαθιές αναλύσεις, πράγμα που μπορεί να κάνει κανείς διαβάζοντας το βιβλίο Πνευματική Διάσταση στην Πολιτική των Corinne McLaughlin και Gordon Davidson (1):

* Εθνικό Σύστημα Υγείας: Μας ενδιαφέρει η πραγματική Υγεία;

* Η δολοφονία του Τζων Φ. Κένεντυ: αντιμέτωποι με το ζήτημα του κακού.

* Ο πόλεμος του Βιετνάμ: οδυνηρά μαθήματα για όλες τις πλευρές.

* Πυρηνική ενέργεια: ένα ‘νέο καθαρό’ (nuclear =new clear) μήνυμα.

* Tσέρνομπιλ: η διάλυση ενός συνόρου.

* Αποστολές στο διάστημα: επιθυμία για Ουρανό.

* Η περιβαλλοντική κρίση: η ιερότητα όλης της ζωής.

* Η διαρροή πετρελαίου στο Βαλντέζ: εθισμός στην Κατανάλωση - Καταστροφή του περιβάλλοντος.

* Πτώση του τείχους του Βερολίνου: απελευθέρωση φόβου και χωρισμού.

* Ο πόλεμος στον Περσικό Κόλπο: η ανάγκη για ένα νέο εχθρό.

* Η επανισορρόπηση του αρσενικού και του θηλυκού: το βαθύτερο νόημα του φεμινισμού κλπ, κλπ, κλπ.

Φαίνεται, λοιπόν, ότι αυτό που συνεχίζει να απασχολεί την ανθρώπινη διάνοια από τις απαρχές του ανθρώπου με πολύ παρόμοιο τρόπο συνεχίζει και τον απασχολεί και σήμερα με διαφορετικό όμως επίπεδο αναφορών και σύγχρονη σημειολογία. Αυτό που προτείνεται με αυτή την μικρή παρουσίαση είναι η ευαισθητοποίηση του σημερινού ανθρώπου στα γεγονότα της ζωής του αλλά και σε αυτά που συμβαίνουν γύρω του. Μόνο που σήμερα το ‘γύρω του’ είναι ο πλανήτης ολόκληρος και όλα όσα συμβαίνουν σε αυτόν. Πράγμα που καθιστά την ευθύνη του διαφορετική και άρα και τη στάση του διαφορετική. Και για να συμβεί αυτό είναι καιρός να πάψει να βλέπει μόνο το δέντρο και να αρχίσει να βλέπει το δάσος ολόκληρο.

..................

(1) Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ τον Απρίλιο του 2007. Οι συγγραφείς του θα έρθουν στην Ελλάδα για να το παρουσιάσουν, κάνοντας επίσης μια ημερίδα εργασίας On Spiritual Politics.