Τα πάντα στην ζωή μας υπόκεινται σε δοκιμασίες, το ίδιο δε συμβαίνει και σε ό,τι θεωρούμε με τον όρο "οι αξίες μας''. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο το ποιες είναι οι αξίες μας, αλλά και πόσο συμβατή είναι η ζωή μας ως προς αυτές. Με άλλα λόγια, πώς εφαρμόζουμε στην πράξη, στην καθημερινότητά μας, αυτό που στην θεωρία και στα λόγια μας υποστηρίζουμε πως αφορά στις αξίες μας και στο ιδιαίτερο, κατά συνέπεια, στίγμα της ζωής μας.

Στις μέρες μας όλο και περισσότεροι μιλούν για αξίες που χάθηκαν και για το νέο τοπίο της εποχής που εμφανίζεται κενό ή, εν πάση περιπτώσει, ελλειμματικό ως προς τις αξίες του. Πολλοί είναι, επίσης, εκείνοι που αναζητούν τις... χαμένες αξίες, προσπαθώντας να αναβαθμίσουν την ζωή τους, καθώς θεωρούν ότι ο σύγχρονος τρόπος σκέπτεσθαι και ζην υποβαθμίζει τον άνθρωπο και την ζωή του. 'Ομως, μπορούν στ' αλήθεια να "χαθούν" οι αξίες μας; Εύκολα, βέβαια, θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει πως οι αξίες μας χάνονται, όταν εμείς οι ίδιοι δεν ζούμε σύμφωνα μ' αυτές, δίνοντας την θέση τους σε κάποιες άλλες, υπ' αυτή δε την έννοια, οι αξίες μας είναι πάντα "ζωντανές", μιας κι εμείς αποτελούμε την «ζωντανή μαρτυρία» τους. Ωστόσο η έννοια των «χαμένων αξιών» μοιραία μας οδηγεί, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, σε μια κίνηση εκκαθάρισης και επανατοποθέτησης, γεγονός που από μόνο του μαρτυρά μια βιωματική σφαλμάτων ή μια διεύρυνση συνειδητότητας τέτοια, ώστε να απαιτείται μια εφαρμόσιμη αλλαγή μέσα στα πλαίσια της ζωής.

Η συνειδητοποίηση ότι «κάτι έχει χαθεί», ή ότι «αυτό, το συγκεκριμένο, έχει χαθεί», ωθεί τον άνθρωπο στην ανεύρεσή του. Η αναζήτηση του χαμένου "θησαυρού" προϋποθέτει αναγνώριση και αποδοχή όχι μόνο της απουσίας του, αλλά και της ίδιας της αξίας του. Γιατί να αναζητήσουμε κάτι την αξία του οποίου θεωρούμε ως μηδαμινή; Αλλά και πώς μπορούμε να ''αποτιμήσουμε" την αξία κάποιου, αν δεν το έχουμε γνωρίσει καλά;

Αυτό που συνειδητοποιούμε ότι "χάσαμε", λοιπόν, είναι σχεδόν πάντοτε αυτό που είχαμε και που δεν αναγνωρίσαμε τότε, σε ό,τι μας αφορά, την αξία του. Η Ζωή μας αποδεικνύει διαρκώς ότι μια τέτοια... έλλειψη δε, συμβαίνει μόνον από άγνοια, αλλά και λόγω μιας υπέρμετρης φιλοδοξίας ή αλαζονείας, που τις περισσότερες φορές μας τυφλώνει καθώς σταδιακά χάνουμε κάθε αίσθηση του μέτρου.

Οι πολλαπλές πραγματικότητες της Ζωής εμφανίζουν αναρίθμητες, δυστυχώς, περιπτώσεις ανθρώπων που βρίσκονται πλέον στην αναζήτηση αυτού "που έχασαν". Οι χαμένες αξίες ολοένα και περισσότερο αποτελούν στόχο όλων εκείνων που δεν μπόρεσαν την συγκεκριμένη στιγμή και μέσα σε συγκεκριμένες συνθήκες να διακρίνουν και να διατηρήσουν την ορθή αξία αυτού που είχαν, μέσα τους και γύρω τους. Αποτελεί μια ακόμα θλιβερή μας πραγματικότητα το γεγονός ότι "πρώτα χάνουμε τον θησαυρό μας και κατόπιν τον αναζητούμε", ενώ θα μπορούσαμε να τον εκτιμήσουμε έγκαιρα, έτσι ώστε να μην τον χάσουμε.

Χρειάζεται, άραγε, να περνούμε από το μονοπάτι αυτού του είδους "έλλειψης", προκειμένου να συνειδητοποιούμε την αξία των όσων έχουμε και είμαστε; Στην πραγματικότητα, φαίνεται πως ο άνθρωπος δυσκολεύεται περισσότερο στην αφαιρετική διαδικασία απ’ ό,τι στην προσθετική, καθώς διατηρεί την εντύπωση πως ό,τι του προστίθεται, ό,τι του δίνεται, εκ προοιμίου είναι και καλό γι' αυτόν, ενώ ό,τι του αφαιρείται είναι βλαβερό και, κατά συνέπεια, ανεπιθύμητο ως διαδικασία ή συνθήκη. Όλα αυτά, βέβαια, με βάση την παραδοχή του πως βρίσκεται, σύμφωνα με την κρίση του, σε μια θετική γι' αυτόν συνθήκη.

Μια ουσιαστική εκπαίδευση ή επανεκπαίδευση για την ορθή εκτίμηση και αξιολόγηση των πραγμάτων είναι αναγκαία, καθώς ο άνθρωπος ταλανίζεται από τον φόβο της έλλειψης, κινούμενος στα άκρα και λησμονώντας την "οδό του μέσου". Μ' ένα ιδιαίτερα ισχνό "μετριοπαθές προφίλ" η σύγχρονη ανθρωπότητα υποστηρίζει πλέον με ποικίλους τρόπους αξίες που νιώθει και πιστεύει πως θα προσθέσουν και δεν θα αφαιρέσουν ο,τιδήποτε κρίνεται ως ατομικό ή συλλογικό "ιδιοκτησιακό" της προνόμιο. Η πληθώρα των δοκιμασιών και των βασάνων που καθημερινά βιώνει ο άνθρωπος αντιμετωπίζονται συχνά ως αποτέλεσμα... αδικίας ή ατυχούς στιγμής και ο έντεχνος τρόπος καθοδήγησης των μαζών σε συμπεριφορές και νοοτροπίες που ενισχύουν όχι μόνο το φαίνεσθαι, αλλά και το αλαζονικό έχειν μέσα σε καλά και έντεχνα 0ροθετημένες συνθήκες φόβου και πανικού, εδραιώνει ακόμα περισσότερο την πάσης φύσεως αδυναμία και τον αρνητισμό. Κατ' αυτόν τον τρόπο πολύτιμα "αγαθά" υποτιμούνται και χάνονται. Πολύ αργότερα, ίσως, μέσα από πολύ πόνο και αγωνίες, ο άνθρωπος αρχίζει να θυμάται και να αναπολεί τα... περασμένα, διακρίνοντας πλέον σ’ αυτά μια πολύτιμη και άξια όψη που τότε αγνοούσε ή δεν ήθελε να δει.

Το γεγονός αυτού του είδους της. .. τυφλότητάς μας μαρτυρά την αρχική αδυναμία μας για διάκριση και υγιή, ορθό συλλογισμό. Όλα τούτα είναι ιδιότητες που αναπτύσσονται σιγά - σιγά, καθώς ταυτόχρονα συνειδητοποιείται η ανάγκη μας γι' αυτές.

Πολλοί άνθρωποι παραπονιούνται και δυσανασχετούν για πολλά πράγματα, χωρίς να μπουν στον κόπο να εκτιμήσουν το τι έχουν και τι όχι, απλά «θέλουν», "επιθυμούν" ή "απαιτούν" και "διεκδικούν". Η αξία της ίδιας τους της ζωής έχει στραφεί, πολλές φορές ανεπιστρεπτί, προς μια κατεύθυνση «καταβρόχθισης όλου του κόσμου», και μάλιστα δικαιωματικά! Έτσι, κάποια στιγμή, εμφανίζεται στην ζωή μας η ασθένεια, ή μια πιο βαθιά όψη της αληθινής ανθρώπινης δυστυχίας ή υποβάθμισης, ένας πιο οξύς πόνος προειδοποίησης, ή ένα πιο τραχύ μονοπάτι διεκπεραίωσης. Όλο το... σύστημα των αξιών μας βρίσκεται τότε εκ νέου υπό διαμόρφωση και οι αντιθέσεις μαζί με τις εναντιότητες στην ζωή μας παλεύουν μέσα και γύρω μας να βρουν απαντήσεις και κατανοήσεις τέτοιες, ώστε να είμαστε σε θέση και να διακρίνουμε και να εφαρμόσουμε ορθότερα ό,τι συνειδητοποιείται αληθινά και ουσιαστικά μέσα μας.

Δεν χρειάζεται να ασθενήσουμε, προκειμένου να συνειδητοποιήσουμε την αξία της υγείας, για παράδειγμα... αλλά αν συμβεί κι αυτό, τότε δεν θα έπρεπε να αφεθούμε σε μια τέτοια παθητικότητα, ώστε να μην συνειδητοποιήσουμε όχι μόνο την αξία της υγείας, αλλά και τον επιβοηθητικό ρόλο της ασθένειας. Κάθε αξία που χάνεται, κάθε ιδιότητα που δεν εμφανίζεται ή που αλλοιώνεται η αληθινή της φύση, μας καθιστά ολοένα και πιο αδύναμους πάνω στο Μονοπάτι της Ζωής. Αυτή η όψη της αδυναμίας, όμως, έρχεται ακριβώς για να μας υποδείξει τον τρόπο της ανάκτησης των εγγενών δυνάμεών μας, η αξία των οποίων είναι απεριόριστη και πρέπει να συνειδητοποιηθεί με τον ορθό τρόπο από τον καθένα μας.

Οι χαμένες αξίες αφορούν στον καθένα από εμάς, ατομικά και συλλογικά. Αν το θείο στοιχείο βρίσκεται μέσα στον κάθε άνθρωπο, κι αν είναι αυτό που πρέπει να αναγνωρισθεί και να εκφραστεί μέσα σε όλη του την πληρότητα, τότε μπορούμε εύκολα - αν και ιδιαιτέρως ασαφώς να υποστηρίξουμε ότι ήδη ο άνθρωπος γνωρίζει τι είναι αυτό που ψάχνει και μάλιστα στην πληρότητά του. Στην πραγματικότητα δε, και υπ' αυτή την έννοια, αναζητούμε διαρκώς, συνειδητά ή ασυνείδητα, τον λησμoνημένo "θεό" μας, τις βαθιά καταχωνιασμένες μέσα μας ιδιότητές του, αναζητούμε την ευτυχία, γιατί κάπου μέσα μας θυμόμαστε αμυδρά το αίσθημά της.

Στην σημερινή εποχή, αναζητώντας τις χαμένες μας αξίες, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, καταφέραμε να υποβιβάσου με και τον ίδιο τον Θεό, σε μια προσπάθεια (ποικίλων προθέσεων) να "επιβιώσουμε" μέσα στο... κυνήγι του "εαυτού" και των "άλλων". Γνωρίζουμε πλέον αρκετά καλά πως ό,τι χάνουμε (έστω και προσωρινά) δεν μας αφήνει κενούς, μιας και τα πάντα καλύπτονται μέσα στην τάξη της φύσεως, αλλά μ' ένα αίσθημα κενότητας που μας διαταράσσει ακριβώς διότι είναι αυτό που μας ωθεί να επιλέξουμε και να αποφασίσουμε ποιο και τι θα είναι αυτό που θα "γεμίσει" την κενότητά μας, εξαφανίζοντας την έλλειψη ή τουλάχιστον το αίσθημά της. Η... ιδέα της επιλογής και της απόφασης μας βρίσκει ακόμα... νωθρούς και αβέβαιους, μιας και το ίδιο το σφάλμα μάς έχουν μάθει να το θεωρούμε ως κάτι που δεν θα έπρεπε να μας συμβεί και, κατά συνέπεια, του αφαιρείται η ανθρώπινη ιδιότητά του. Ως άνθρωποι, όμως, που είμαστε, το να παίζουμε τον ρόλο του θεού είναι ήδη (πέρα από ο,τιδήποτε άλλο) πολύ σκληρό και επώδυνο. Πρέπει να αναγνωρίσουμε και να αποδεχθούμε την ανθρώπινη φύση και τις ιδιότητές της και όχι να την απαρνούμαστε. Ο άνθρωπος έχει την αξία του, όπως ακριβώς και ο θεός που βρίσκεται μέσα του και ως άγνωστος ακόμα αναζητείται μέσα σε όλες τις εποχές της γήινης ζωής μας.

Η ανθρωπότητα αναζητά σήμερα τις χαμένες αξίες της περισσότερο ίσως από ποτέ άλλοτε. 'Αλλα κομμάτια της αναζητούν την χαμένη ανθρώπινη πλευρά της κι άλλα την χαμένη θεία της όψη, αυτό άλλωστε γινόταν πάντοτε. Η ιδιαιτερότητα της σύγχρονης εποχής είναι πως ένα πολύ μεγάλο μέρος της ανθρωπότητάς μας ωθείται στο να πιστεύει πως καλείται να αναζητήσει αυτό που θα έπρεπε καλύτερα να λησμονήσει, αν πραγματικά θέλει να ανακαλύψει την αληθινή ποιότητα των θησαυρών της και να την εκφράσει προς όφελος όλων. Η αναζήτηση και η εφαρμογή, όμως, των πραγμάτων πρέπει να γίνεται επί της ουσίας, καθώς θα προκύπτει μέσα από μια αυθεντικά πηγαία συνειδητοποίηση. 

Χριστίνα Αρνή