Η ορατότητα και η αορατότητα, ρίσκο της Ζωής

Τρίτη, 12 Δεκέμβριος 2006 01:44

της Χριστίνας Αρνή

Πάντοτε υπάρχουν πράγματα που μας ξεπερνούν και που, ακόμα κι αν μας δίνουν την αίσθηση του «οικείου», αγγίζουν τα βάθη μιας... αορατότητας που μοιάζει απόμακρη και μη προσεγγίσιμη. Πολλές φορές, ωστόσο, ακόμα και τα ορατά για εμάς πράγματα, οι ορατές μας σχέσεις, οι ορατές μας επιδιώξεις και προσπάθειες, τα ορατά μας κίνητρα, τα ορατά μας αποτελέσματα, κλπ..., αποτελούν στο βάθος τους ένα μέρος αυτής της αορατότητας. Δεν αναφερόμαστε εδώ στα κρυμμένα αίτια, αλλά (κυρίως) σε ό,τι νομίζουμε πως μας είναι... γνωστό. Το ορατό δεν θα πρέπει να ταυτίζεται με το γνωστό, κι ωστόσο, τις περισσότερες φορές, είμαστε θύματα αυτής της τόσο εσφαλμένης αντίληψης.

Χωρίς να οδηγούμαστε σε υπερβολές και σε παντός είδους εμμονές, θα πρέπει να στοχασθούμε κι έναν νέο (;) τρόπο θέασης των πραγμάτων, κατά συνέπεια έναν νέο τρόπο ζωής. Το... ορατό μπορεί να εμπεριέχει σπέρματα αυτού που ονομάζουμε «γνωστό» κι «οικείο», αλλά στην πραγματικότητα αποτελεί αυτή τούτη την προσωπική μας εργασία, καθώς οφείλουμε να κατανοήσουμε αυτό το οποίο καθίσταται για εμάς ορατό. Υπ’ αυτή δε την έννοια, η ορατότητα αποτελεί για τον καθένα από εμάς την σύνθεση μιας αορατότητας που καλούμαστε να προσεγγίσουμε, να νιώσουμε, να κατανοήσουμε...κλπ., προκειμένου να είμαστε σε θέση με περισσότερη διαύγεια να επιλύουμε τα προβλήματά μας, να συμβιώνουμε και να συμπορευόμαστε στην ζωή, με δυο λόγια: να εξελισσόμαστε προς την ορθή κατεύθυνση. Μια αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε την ορατότητά μας, είναι, συνεπώς, αναγκαία. Τίποτε δεν πρέπει να θεωρείται απόλυτο, όταν ακόμα δεν είμαστε σε θέση να διακρίνουμε τις σχέσεις των πραγμάτων και την σχετικότητα της ζωής. Η ίδια η ζωή μας πρέπει να είναι προσανατολισμένη προς την αντίληψη εκείνη που «ζητά» από τον κάθε άνθρωπο, πρώτα απ’ όλα, να θέλει και, έπειτα, να μπορεί να «δει» την ολοκληρωμένη "εικόνα" του όποιου "ορατού κομματιού" της ζωής του. Τούτο σημαίνει ότι κάθε άνθρωπος σ’ αυτό τον "σχετικό κόσμο" οφείλει να μπορεί να είναι σε θέση να αναθεωρήσει πολλά κι αυτό, πρώτα απ' όλα, σημαίνει πως χρειάζεται ν' αποκτήσει εκείνη την... πνευματική "ευελιξία" που θα του επιτρέψει την ολοένα και διευρυμένη θέαση νέων πραγματικοτήτων, χωρίς τον κίνδυνο της... τελματώδους απογοήτευσης και της ψυχοδιανοητικής "παραλυσίας".

Το να είμαστε... πνευματικά "ευέλικτοι" σημαίνει πως αποδεχόμαστε το γεγονός της ατομικής μας άγνοιας και πως είμαστε, κατά συνέπεια, «ανοικτοί» στο "Νέο", όποιας μορφής ή φύσης αυτό είναι. Αυτό το... "άνοιγμα" είναι, επίσης, μια προσωπική αποδοχή και βεβαίωση πως η "Νέα Θέαση", η "Νέα Πρόταση", η "Νέα Ιδέα ή Προοπτική" πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο ουσιαστικού συλλογισμού, προκειμένου να συντελεστεί η επιλογή της τελικής ή μη αποδοχής τους. Η ενδεχόμενη αναθεώρηση κάποιων πραγμάτων, οι πιθανές επανατοποθετήσεις, κλπ... πραγματοποιούνται με μεγαλύτερη ασφάλεια για την ψυχοδιανοητική μας πραγματικότητα, όταν δεν στερούμαστε την ποιότητα της «προσαρμογής» και της «ευελιξίας» στην ζωή μας.

'Ενα από τα πιο σημαντικά σφάλματα που διαπράττουμε, είναι πως κατατάσσουμε την αορατότητα σε μια βαθμίδα ζωής υπεράνω μας, ενώ θα έπρεπε να ξεκινούμε να την διακρίνουμε στην βαθμίδα ζωής όπου ζούμε και κινούμαστε, δηλαδή στην όποια... ορατότητά μας.

Το ορατό μπορεί να μην είναι ορατό.

Το ορατό μπορεί να μην είναι και τόσο ορατό.

Το ορατό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην το "απλοποιημένο".

Το ορατό μπορεί να αποτελεί ουσιωδώς το δια της συνθέσεως ζητούμενο.

Το ορατό μπορεί να αποτελεί μια σύνθεση γνωστικών στοιχείων, κατά συνέπεια δε μπορεί να αποτελεί ένα στήριγμα για την προσέγγιση του... αοράτου, αλλά...

Το ορατό πρέπει να είναι πραγματικό και όχι φανταστικό.

Νομίζουμε ότι γνωρίζουμε, νομίζουμε ότι "βλέπουμε", αλλά είναι όντως έτσι; Η ίδια η ζωή μας επιφυλάσσει, μέσα στις μικρές και μεγάλες εναλλαγές της καθημερινότητάς μας, πολλές... εκπλήξεις. Πολλές φορές έχουμε οδηγηθεί στην απλή παραδοχή πως... "ήρθαν τα πάνω κάτω στην ζωή μας", κι ακόμα, ίσως, περισσότερες έχουμε πει, ή έχουμε σκεφθεί, τους λόγους που μας εμπόδισαν να "δούμε" καθαρότερα... 'Ισως, όμως, ακόμα περισσότερες να είναι οι φορές εκείνες που αρνούμαστε να "δούμε', να "γνωρίσουμε" την "νέα πραγματικότητα", την άλλη «εκδοχή» των πραγμάτων, την άλλη διάσταση του θέματος, την άλλη πλευρά της ζωής. Κι είναι γεγονός πως σ’ αυτές τις περιπτώσεις η προσκόλλησή μας σ’ αυτό που ισχυριζόμαστε πως «γνωρίζουμε» και, κατά συνέπεια, "βλέπουμε", είναι πολύ μεγάλη. 'Οποιος κι αν είναι ο λόγος αυτής της προσκόλλησης, το βέβαιο είναι πως γινόμαστε ολοένα και πιο αδύναμοι στο να προχωρήσουμε ουσιαστικά στην ζωή μας. Το ορατό έχει καταστεί για εμάς, τότε, μια... βολική φυλακή, ένα είδος προστατευόμενης περιοχής όπου η πινακίδα "μην αγγίζετε!" φαίνεται να είναι παντού αναρτημένη.

'Ομως, η ορατότητα πρέπει να "αγγιχτεί". Κάθε άνθρωπος πρέπει να αποκτήσει την ορθή "επαφή" μαζί της, γι' αυτό και η ορατότητα θα αποτελεί πάντα έναν από τους στόχους του ανθρώπου που μόνο μέσω και δια της κατανόησης και διαχείρισης της αορατότητας μπορεί να επιτευχθεί. Από την άγνοια θα οδηγηθούμε στην γνώση, από αυτό που δεν βλέπουμε και δεν κατανοούμε, θα οδηγηθούμε σ’ αυτό που θα κατανοήσουμε και θα δούμε, αλλά δεν θα πρέπει να ξεχνούμε πως, όπως μέσα στο αόρατο βρίσκεται το ορατό, έτσι και μέσα στο ορατό βρίσκεται το αόρατο.

Το "άγγιγμα" του ορατού πρέπει να γίνεται με σύνεση, όμως δεν πρέπει να το αρνηθούμε λόγω μιας αορατότητας που, πιθανόν, μας φοβίζει. Σαν τους τυφλούς των ευαγγελικών διηγήσεων, πορευόμαστε με ή χωρίς στήριγμα, αγγίζουμε, ψηλαφούμε, μυρίζουμε, νιώθουμε, ακούμε... και το "άνοιγμα" προς το ορατό συντελείται, άλλες φορές γιατί υπάρχει το αίτημα, άλλες φορές γιατί υπάρχει μια ισχυρή βούληση, άλλες φορές γιατί ορθώνεται μια άξια πίστη, κλπ... 'Οπως και να 'χει, το "άνοιγμα" προς το ορατό είναι προσεγγίσιμο, αλλά πότε; Μόνον όταν υπάρχει η αποδοχή της βεβαιότητας του αόρατου μέσα στην ζωή μας. Τα... "κλειστά" μάτια είναι βέβαια για την αορατότητα μέσα στην οποία είναι "βυθισμένα", τα "ανοικτά" μάτια είναι βέβαια για την ορατότητα μέσα στην οποία βρίσκονται. Τι είναι, ωστόσο, πιο αβέβαιο κι ανεπιφύλακτα πιο επικίνδυνο για την ύπαρξή μας; Το να ζούμε με την βεβαιότητα της αορατότητας μέσα στην οποία βρισκόμαστε και μετέχουμε ως ένα από τα μέρη της, ή το να πορευόμαστε στην ζωή με την βεβαιότητα πως η όποια ορατότητά μας δεν αποτελεί αντικείμενο περαιτέρω έρευνας και συλλογισμού, μιας και η αορατότητα βρίσκεται κάπου αλλού; Τις περισσότερες φορές θα συμφωνήσουμε πως η δεύτερη περίσταση είναι σαφώς η πλέον επικίνδυνη, όμως, παρά την συμφωνία, είναι και η πλέον συνήθης, γιατί είναι δύσκολο να αποδεχτούμε πως κατ’ αυτόν τον τρόπο ζούμε κι εμείς, πως σύμφωνα μ' αυτή την... λογική αντιμετωπίζουμε τις διάφορες περιστάσεις της ζωής. Σε ό,τι μας αφορά, τα πάντα, ή σχεδόν τα πάντα, φαντάζουν και γίνονται πιο δύσκολα.

Η ρεαλιστική αντιμετώπιση των εκάστοτε συνθηκών της ζωής δεν συνεπάγεται διόλου την αποδοχή της... "κοινής" λογικής. Η λογική είναι καθαρά προσωπική υπόθεση, και θα έπρεπε να εξαρτάται από την εξατομικευμένη θέση μας απέναντι στα πράγματα. Σε πολλές περιπτώσεις θα συναντηθούμε σε "κοινούς τόπους" ιδεών, αντιλήψεων, προθέσεων, δράσεων, συναισθημάτων, κλπ..., αλλά σε επίσης πολλές περιπτώσεις ούτε καν θα διασταυρωθούν τα βλέμματά μας. Κάθε τι εμπίπτει σε μια σφαίρα λογικής, αλλά υπάρχουν τόσες πολλές τέτοιες σφαίρες μέσα στο σύμπαν, ώστε πραγματικά δεν υφίσταται κανένας λόγος να... "στριμωχθούμε" όλοι σε μία! Αν το επιδιώκουμε αυτό (συνειδητά ή ασυνείδητα), τούτο μπορεί να μας προσφέρει μια αίσθηση «ασφάλειας» και, ίσως, αυτοεπιβεβαίωσης (μέσω των άλλων), αλλά σε καμία περίπτωση δεν αφορά στην δική μας, την προσωπική και, εν τέλει, ζητούμενη αλήθεια.

Η αληθινή και ουσιαστική προσέγγιση της ορατότητας απαιτεί μια αληθινή και ορθά προσανατολισμένη βούληση. Γι' αυτό και απαιτείται μια ολοένα και μεγαλύτερη εξάλειψη του φόβου για την αορατότητα. Η αληθινή ουσία και φύση της αορατότητας αποκαλύπτεται μέσω και δια της ορατότητας εκείνης, της οποίας η «ύπαρξη» αμφισβητείται. Η αμφισβήτηση του ορατού υποδηλώνει όχι την απαξία του, αλλά την αναγκαιότητα να διαχειριστούμε έλλογα όλα τα δεδομένα της "εικόνας" του.

Το... "φαρισαϊκό" προφίλ προσφέρει πολύ εύστοχα την "εικόνα" της πλέον συνήθους συμπεριφοράς μας απέναντι στον εαυτό, στους άλλους και την ζωή. Ο "φαρισαϊκού τύπου" άνθρωπος θεωρεί κατά τρόπο απόλυτο ότι είναι... κύριος της ορατότητάς του. Η εγωιστική ή αλαζονική μας στάση απέναντι στα γεγονότα της ζωής, ωστόσο, μας καθιστά περισσότερο «τυφλούς» κι ανίκανους να προσεγγίσουμε την αληθινή διάσταση των φαινομένων. Ο "φαρισαϊσμός" αποτελεί μια, λίγο-πολύ, μύχια αλλά ενεργή ποιότητά μας. Ως... κύριοι της ορατότητάς μας, νομίζουμε πως είναι ευκολότερο να διασφαλίσουμε τις ζωές μας και την ίδια μας την ύπαρξη. Δεν επιθυμούμε αμφισβητήσεις, ενοχλούμαστε σαφώς από τα μικρά ή μεγάλα ταρακουνήματα της συνείδησης, αρνούμαστε να χάσουμε την όποια... κυριότητά μας, στρέφουμε την πλάτη απέναντι στο "νέο" αρνούμενοι να αποδεχθούμε την άγνοιά μας, τις αδυναμίες και τα λάθη μας... Ο "φαρισαϊκού τύπου" άνθρωπος κραυγάζει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο πως όχι μόνον έχει τα μάτια του "ορθάνοιχτα" μέσα στο ορατό, αλλά και πως όποιος δεν βλέπει τα πράγματα με τον ίδιο τρόπο μ’ αυτόν, είναι σαφώς "τυφλός" και... "εχθρός" του κόσμου του. Η άλλη εκδοχή, η διαφορετική θέαση, το ενδεχόμενο μιας αλλαγής, κλπ... αποτελούν σοβαρές απειλές της "φαρισαϊκής ορατότητας".

Πρέπει ωστόσο να καταστεί ολοένα και πιο κατανοητό ότι ούτε το ορατό ούτε το αόρατο αποτελούν απειλή για τον άνθρωπο. Η απειλή δημιουργείται όταν προσπαθούμε να δώσουμε στην μια ή την άλλη πλευρά την σφραγίδα μιας αποδεδειγμένης «ταυτότητας», μιας αποδεδειγμένης "αλήθειας" και μάλιστα με... "εγγυητή" τον ίδιο μας τον εαυτό. Και μόνον η ιδέα της ελευθερίας θα έπρεπε να μας ενισχύει το συναίσθημα και την αντίληψη πως η ίδια η Ζωή εγγυάται το γεγονός αέναων κινήσεων προς "νέους τόπους", ισχυρή μαρτυρία για το συνεχές... ρίσκο της ύπαρξης.

Ημερομηνία καταχώρησης: 19.12.2006