Οι φοβίες αποτελούν καταστάσεις μόνιμες, μορφές αγχώδους διαταραχής που μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Αποτελούν τη συνηθέστερη ψυχιατρική διαταραχή.

Οι λόγοι για τους οποίους αναπτύσσονται οι φοβίες δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί. Η έναρξη μιας φοβίας μπορεί να σχετιστεί με ένα τραυματικό γεγονός. Συχνά όμως δεν υπάρχει ένας τέτοιος συσχετισμός ή εάν υπάρχει μπορεί να μην γίνεται αντιληπτός.

Η πιο συχνή θεραπεία που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των φοβιών, είναι η “γνωστική συμπεριφορική θεραπεία”. Ο στόχος της είναι η αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο σκέπτεται και αντιλαμβάνεται ο ασθενής μία συγκεκριμένη κατάσταση που του προκαλεί τη φοβία.

Προηγούμενες έρευνες σε ποντικούς του εργαστηρίου έδειξαν ότι είναι δυνατό να εξαλειφθεί ο φόβος για ένα συγκεκριμένο ήχο, ο οποίος είχε συνδεθεί με ηλεκτροσόκ,  με «εκπαίδευση εξάλειψης», κατά την οποία εξέθεταν τους ποντικούς επανειλημμένως στον ίδιο ήχο, χωρίς ηλεκτροσόκ.

Έρευνα, η οποία έγινε στο αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, δείχνει πως είναι δυνατό να εξαλειφθούν μεγάλοι φόβοι με σχετικά απλή συμπεριφορική θεραπεία, χωρίς φάρμακα που προκαλούν παρενέργειες.

Η συμβατική συμπεριφορική θεραπεία περιλαμβάνει την έκθεση του φοβικού ανθρώπου στη φοβία του, σε ασφαλείς συνθήκες.

Στη νέα έρευνα οι επιστήμονες προχώρησαν ένα βήμα περισσότερο. Προκάλεσαν εσκεμμένα μία φοβική μνήμη και προσπάθησαν μετά να επέμβουν στον τρόπο με τον οποίο αυτή αποκαθίσταται στον εγκέφαλο, μέσα σε κάποια κρίσιμα λεπτά ή ώρες μετά την ανάκλησή της.

Ο χρόνος, εντός του οποίου θα γίνει η θεραπευτική παρέμβαση, αποτελεί κρίσιμο παράγοντα.

Η ιδέα δεν είναι να δημιουργηθεί μία νέα μνήμη που να λέει ότι κάποια φοβία είναι ασφαλής, αλλά να ανακληθεί η αρχική μνήμη και να διαχειριστεί κατά την ανάκλησή της, ώστε να φανεί ότι δεν είναι πλέον επικίνδυνη.

Οι επιστήμονες, λοιπόν, κατάφεραν για πρώτη φορά να εξαλείψουν φοβικές σκέψεις από τον ανθρώπινο εγκέφαλο, πειραματικά, διαπιστώνοντας ότι υπάρχει ένα περιθώριο, περίπου έξι ωρών, εντός του οποίου οι μνήμες, που προκαλούν φόβο στους ανθρώπους, είναι δυνατό να σβηστούν.  

Σταμάτης  Τσαχάλης